काठमाडां १ फागुन/ दोलखाका सामुदायिक विद्यालयका प्रधानाध्यापकहरू आफ्ना विद्यालय सुधार्न मुलुकका सफल विद्यालयको अध्ययनमा निस्केका छन् । सफल विद्यालयको राम्रा पक्ष बुझ्न दोलखाका ३९ प्रधानाध्यापक मंगलबार अध्ययन भ्रमणमा निस्केका हुन् ।

प्रधानाध्यापकहरूको टोलीमा जिल्लाका विद्यालय निरीक्षक, स्रोत व्यक्ति, शिक्षा अधिकारी, शिक्षा समितिका पदाधिकारी, शिक्षक संघ–संगठनका पदाधिकारी र सांसदसमेत छन् । दोलखाका ८४ माविमध्ये ४२ वटामा कक्षा ११ र १२ सम्म पढाइ हुन्छ । अध्ययन भ्रमणमा कक्षा ११ र १२ सञ्चालित माविका प्रधानाध्यापकलाई सहभागी गराइएको छ । प्रधानाध्यापक प्रशासक मात्रै भएपछि विद्यालयको व्यवस्थापन राम्रो बनाउन भ्रमण गराइएको शिक्षा कार्यालयले जनाएको छ ।
प्रधानाध्यापकहरूको समूहले शुक्रबारसम्म काठमाडौंका दुई, तनहुँका दुई, कास्कीको तीन, स्याङ्जाको एक, बुटवलका एक र नवलपरासीका एक वटा सफल विद्यालय अवलोकन गरेका छन् । कालीनाग मावि सुनखानीका प्रधानाध्यापक रामबहादुर सिवाकोटीले भने, ‘हामीले के गरिरहेका छौं ? अरूले के गरिरहेका छन् ? अरूबाट सिकेर आफ्नो विद्यालय सुधार्न चाहन्छौं ।’
आफ्नो विद्यालय सुधार गर्न अरूले गरेको राम्रो प्रयास सिक्न निस्केको दोलखा कुटिडाँडा माविका प्रधानाध्यापक शंकरलाल श्रेष्ठले बताए । ‘अन्य विद्यालयको रामो पक्ष के हो ? कसरी सम्भव हुन्छ ? सिकेर आफ्नो विद्यालयमा लागू गर्न खोजेका छौं,’ उनले भने, ‘केही पक्ष हाम्रो पनि राम्रो छ । अरू विद्यालयबाट पनि धेरै सिक्नुपर्नेछ । कक्षाकोठा व्यवस्थापन, समुदायसँग सहकार्य अरू विद्यालयको राम्रो पक्ष रहेछ ।’
पशुपति कन्या माविका प्रधानाध्यापक गोविन्दनारायण मानन्धरले अभिभावकको सक्रियता र शिक्षकको मिहिनेतले मात्रै विद्यालय सुधार गर्न सकिने सफल विद्यालयको अवलोकनबाट सिकेको बताए । दोलखाका सांसद पार्वत गुरुङले जिल्लाका सबै माविहरूको शिक्षाको गुणस्तर सुधार्न प्रधानाध्यापकहरूलाई भ्रमण योजना बनाएपछि निर्वाचन क्षेत्र विकास कार्यक्रमबाट चार लाख विनियोजन गरेको बताए । दोलखाका दुई निर्वाचन क्षेत्र विकास कार्यक्रम र भ्रमणमा सहभागी विद्यालयबाट पाँच हजार रुपैयाँ सहयोग लिएर सफल अभ्यासको अवलोकन गराइरहेको दोलखाका जिल्ला शिक्षा अधिकारी नारायण काशीछवाले बताए । जिल्लाका सामुदायिक विद्यालय सुधार्न निस्केको अध्ययन टोलीले राम्रा विद्यालयको उपलब्धि, असल अभ्यास, शैक्षिक, प्रशासनिक, भौतिक र आर्थिक व्यवस्थापनको पाटो अध्ययन गरिरहेको उनले बताए । ‘कक्षामा विद्यार्थी बढाउने उपाय, नयाँ काम, विद्यालय र समुदायको सम्बन्ध बुझिरहेका छौं,’ स्रोत व्यक्ति दुर्गालाल साहले भने, ‘यो भ्रमणले जिल्लाको सिकाइमा पक्कै सुधार ल्याउनेछ ।’
जिल्लाका सामुदायिक विद्यालय सुधार्न दलका नेताहरू पनि लागिपरेको यो भ्रमणले देखाएको छ ।
‘हेडसरहरूलाई मात्रै पठाए पनि हुन्थ्यो । उहाँहरूले के देख्नुभयो ? भ्रमणबाट फर्केर आफ्नो विद्यालयमा लागू गर्नुभयो कि भएन ? खबरदारी गर्न पनि आफैं निस्केका हौं,’ सांसद गुरुङले भने । निजी र सामुदायिक विद्यालयबीच गुणस्तरको दूरी पुरेर सामुदायिकलाई निजीसरह बनाउने प्रयास गरेको उनले बताए । गाउँका विद्यालय छाडेर सहरमा भर्ना हुने क्रम बढ्दो छ । गाउँको विद्यालय सुधार गरेर विद्यार्थी फर्काउने प्रधानाध्यापकहरू बताउँछन् । प्रअहरूले केही सिकेर आफ्नो विद्यालय सुधार्न सक्छन भनेर निर्वाचन क्षेत्र विकासको बजेट छुट्याएको बताउँदै सांसद आनन्द पोखरेलले स्रोत व्यक्ति जिम्मेवार नभएकै कारण विद्यालय सुधार हुन नसकेको आरोप लगाए ।
अर्का सांसद पशुपति चौलागाईंले यो भ्रमणले जिल्लाका सामुदायिक विद्यालयमा सुधार हुन सक्ने बताए । उनले प्रधानाध्यापकहरूलाई दलको पछि लाग्न छाडेर विद्यालय सुधार्न आग्रह गरे । ‘एमाले, कांग्रेस, माओवादी भनेर जिन्दावाद भन्दै हिँड्नु पर्दैन,’ काठमाडौंमा प्रधानाध्यापकहरूको भेलालाई सम्बोधन गर्दै उनले भने, ‘विद्यालय राम्रो बनाउन नसक्नेले भोट माग्दा उल्टै भोट घट्छ । विद्यालय राम्रो बनाउनुभयो भने कसलाई भोट हालौं भनेर तपाईंलाई नै सोध्छन् । त्यसैले पहिला विद्यालय सुधार्नुस् ।’

मकर श्रेष्ठ र राजेन्द्र मानन्धरले कान्तिपुरमा लेखेको खबर ।